Na de zomer is het op veel scholen weer tijd voor de startgesprekken met leerlingen en ouders. Wat betekent het als ouders en docenten écht contact hebben in het belang van het welzijn van de leerling? Hoe maak je van zo’n startgesprek de opmaat naar samenwerken vanuit vertrouwen?
In mijn werk kom ik veel schoolteams tegen die het belang van samenwerken met ouders inzien. Alleen weten ze soms niet goed hoe ze die samenwerking vorm kunnen geven. Op sommige scholen heerst zelfs een collectieve angst voor oudergesprekken, ingegeven door eerdere ervaringen die docenten hebben opgedaan of binnen hun team overgedragen hebben gekregen.
Dat is niet zo verwonderlijk. Veel docenten hebben nooit begeleiding gekregen bij het voeren van oudergesprekken: niet in hun opleiding en ook niet in nascholing. Een gevolg is wel dat de startgesprekken waar veel scholen het nieuwe schooljaar mee beginnen, niet altijd even goed uit de verf komen. Dat is jammer, omdat een goed startgesprek een heel effectieve opmaat is naar de samenwerking met ouders. In een startgesprek leg je de basis voor het contact in de rest van het jaar.
8 kenmerken van een goed startgesprek
- de leerling is aanwezig en heeft een actieve rol
- er worden afspraken gemaakt over hoe, wanneer en waarover school en ouders contact houden
- er worden verwachtingen uitgesproken over de samenwerking
- er worden vooral positieve zaken besproken
- ouders krijgen informatie van de school
- de mentor/leerkracht krijgt nog beter zicht op wat de leerling nodig heeft
- de ervaringen van voorgaande jaren of vanuit een intake worden in het gesprek meegenomen
Oog voor de leerling
Veel onderzoeken laten de waarde zien van een open communicatie tussen ouders en school. Ook persoonlijk heb ik ervaren hoe waardevol het kan zijn als je kind écht wordt gezien en jouw input wordt gevraagd en serieus genomen. Een mooi voorbeeld is het handelen van de mentor van mijn dochter. Deze mentor zag dat mijn dochter zo hard aan het leren was dat ze soms vergat lol te hebben. In overleg met ons gaf hij haar een paradoxaal advies: haal eens een onvoldoende en kijk hoe dat voelt! Dat advies kwam als geroepen. En omdat de mentor ons erbij betrok, konden we er samen voor zorgen dat mijn dochter kon ontspannen. Dit is maar een van de vele positieve ervaringen die ik heb met de kracht van samenwerking voor het welzijn en de ontwikkeling van de leerling.
Meerwaarde voor ouders, leerling én mentor
Een startgesprek – zo blijkt uit onderzoek – vormt een belangrijke basis voor die krachtige samenwerking. Een ‘goed’ startgesprek is een gesprek waarin de leerling centraal staat en iedereen aan bod komt. Waarin ruimte is voor de verhalen van de ouder, de leerling én de docent en al die informatie vanuit gelijkwaardigheid wordt gedeeld. Na een goed startgesprek verloopt het contact de rest van het jaar beter. Het verlaagt voor ouders de drempel om naar school te komen en geeft de mentor beter zicht op wat er nodig is voor de leerling. Het geeft de leerling het vertrouwen dat ouders en school op één lijn zitten.
Dé succesfactor: kleine vaardigheden
Een goed startgesprek is dus altijd een gesprek dat in dienst staat van de bredere samenwerking tussen school en ouders. Wordt het een doel op zich, dan ontstaan er strak geplande gesprekken waar niemand plezier aan beleeft: gesprekken waarbij vooral met een afvinklijstje wordt gewerkt en de mentor vergeet naar de mensen aan tafel te luisteren.
Wil je met startgesprekken echt het verschil maken, dan is het belangrijk om te werken aan kleine vaardigheden, zoals écht actief luisteren en niet als aangeleerd kunstje, oprechte interesse en nieuwsgierigheid, vragen stellen en zorgvuldig samenvatten wat ouders zeggen. Deze vaardigheden geven professionals het zelfvertrouwen om de gesprekken te voeren en helpt om aannames te weerleggen die al snel over ouders worden gedaan. Vanuit kleine vaardigheden ontstaat begrip en vanuit begrip wordt zichtbaar wat een leerling nodig heeft. Er is écht contact voelbaar en daarmee is voor de rest van het jaar de basis gelegd. Een laatste tip is dan ook om voor zo’n gesprek wat ruimer de tijd te nemen. En soms volledig de agenda los te laten, zodat er aandacht is!
Durf te kiezen
Vraag je eens af welke activiteiten bij jou op school werkelijk bijdragen aan de driehoek van leerling, ouder, en school en maak aan de hand daarvan bewuste keuzes. Wil je effectievere en meer inhoudelijke driehoeksgesprekken? Misschien kun je één of meer ouderavonden weglaten. Dat biedt ruimte!
Nieuwsgierig geworden of behoefte aan ondersteuning bij de samenwerking met ouders of het opstarten van deze gesprekken? Ik begeleid teams bij het ontwikkelen van een gezamenlijke visie op de samenwerking met ouders en ik ondersteun professionals bij het inzetten van de vaardigheden die bijdragen aan het contact tussen ouder, leerling en school. Neem contact op via hens@bureaudebedoeling.nl
